Animasyon tarihinin en önemli yönetmenlerinden Isao Takahata, hayata gözlerini yumdu. Hayao Miyazaki ile beraber kurdukları Ghibli ile çok önemli eserlere imza attılar ama Isao Takahata sineması Ghibli’den ibrate değil. 1935 yılında Japonya’da dünyaya gelen Isao Takahata, 1959 yılında Tokyo Üniversitesi Fransız Edebiyatı bölümünden mezun oldu.

Animasyon dünyasına ilk adımını Toei Animasyon’da çalışmaya başlayarak attı Isao Takahata. 1968 yılında ilk filmi olan Taiyou no Ouji Horusu no Daibouken (The Great Adventure of Horus, Prince of the Sun) filmini Toei bünyesinde yönetti. Norveç’te geçen filmde, kayaya saplı sihirli bir kılıç bulan Horus adlı gencin hikayesi anlatılıyordu.

Isao Takahata ilk büyük çıkışını ülkemizde de çok sevilmiş olan Heidi çizgi dizisiyle yaptı. Yönetmenliğini Isao Takahata’nın yaptıği, tasarımlarını ise Hayao Miyazaki’nin üstlendiği anime Nippon Animasyon bünyesinde gerçekleşmişti. İsviçre Alpler’inde dedesiyle beraber yaşayan Heidi’nin hikayesi sadece ülkesinde değil dünya çapında ilgi görmeyi başarmıştı.

1981 yılında Takahata 2. uzun metraj filmi olan Jarinko Chie (Chie the Brat) isimli animeyi yönetti. Ustanın az bilinen filmlerinden biridir Jarinko Chie; filmde annesi tarafından terk edilen, alkolik ve kumarbaz babasıyla yaşamak zorunda kalan Chie’nin hikayesi anlatılıyordu.

1982 yılında Takahata, Ghibli öncesi son animasyon filmi olan Sero hiki no Gôshu’yu (Gauche the Cellist) yönetti. Filmde hayvanların yardımıyla başarılı bir çellist olmaya çalışan genç bir adamın hikayesi anlatılıyordu. Isao Takahata, 6 yıllık mücadelenin ardından bu filmi finanse edecek bir stüdyo bulmuş ve film Oh! Productions bünyesinde hayat bulmuştu.

1985 yılında animasyon tarihinin en önemli stüdyolarından biri olan Stüdyo Ghibli; Isao Takahata, Hayao Miyazaki ve Toshio Suzuki ortaklığında kuruldu. 1987 yılında Isao Takahata, Yanagawa Kanalları üzerine bir belgesel çekti. Stüdyonun asıl büyük çıkışı ise 1988 yılında yaşanacaktı. Isao Takahata’nın yönettiği Ateşböceklerinin Mezarı (Hotaru no Haka) ve Hayao Miyazaki’nin yönettiği Komşum Totoro (Tonari no Totoro) iki film birden mantığıyla vizyona girdi. Totoro, daha sonradan Ghibli’nin simgesine dönüştü ama Ateş Böceklerinin Mezarı etkileyicilik açısından Komşum Totoro’nun çok daha ilerisindeydi. Atom bombalarının atıldığı 2. Dünya Savaşı döneminde hayatta kalma mücadelesi veren bir abiyle kız kardeşinin anlatıldığı yürek dağlayıcı filmde ağlamamak mümkün değildi.

Ateşböceklerinin Mezarı ve Komşum Totoro sayesinde Ghibli dünya çapında tanınan bir stüdyoya dönüşmüştü. 3 yıl aradan sonra 1991 yılında Takahata’dan Omohide Poro Poro filmi geldi. Uluslararası ismi Only Yesterday olan filmde Tokyo’da yaşayan ve kırsala kısa süreli bir tatile giden bir adamın çocukluk anılarını hatırlaması anlatılıyordu.

1994 yılında yönetmen, doğanın yok edilişini rakunlar üzerinden bir hikaye anlatarak bizlere sundu. Pom Poko’da şekil değiştirebilen rakunların kentsel dönüşüm yüzünden yok olmak üzere olan evlerini korumak adına verdikleri savaş anlatılıyordu. Film, Japon Akademi Ödülleri’nde özel ödül ve Annecy’de en iyi animasyon film ödüllerinin sahibi oldu.

1999 yılında Isao Takahata belkide en eğlenceli filmini sundu bize. En Sevdiğim Komşularım’da (Hôhokekyo tonari no Yamada-kun/My Neighbors the Yamadas), sıradan bir Japon ailesinin hayatını bölümler halinde bize sundu Takahata.

1999 yılından sonra uzun yıllar Isao Takahata’dan yeni bir film gelmesini bekledik. Bu esnada Miyazaki filmler üretmeye devam ediyor ama Takahata cephesinden bir türlü haber alamıyorduk. Derken 2013 yılında yönetmenin emekliliğini açıkladığı projesi, Prenses Kaguya Masalı (Kaguyahime no monogatari) karşımıza çıktı. Filmin başında parmak büyüklüğünde görürüz Prenses Kaguya’yı, büyüdüğünde ise 5 adet talibi olur ve Kaguya bu erkeklerden birer evlilik hediyesi ister. 14 yıl aradan sonra gelen bu film 137 dakika ile Ghibli tarihinin en uzun filmi unvanını elde eder. Ayrıca Isao Takahata’nın da en çok ödül alan filmi olur. Toplamda 12 ödül alan film Isao Takahata’ya da 2015 yılında kariyerinin tek Oscar adaylığını getirir.

5 Nisan 2018 tarihinde ise acı haberi aldık. 83 yaşındaki Isao Takahata hayata gözlerini yummuştu. Akciğer kanseri olduğundan bile öldükten sonra haberimiz oldu. Isao Takahata ardında müthiş bir kariyer ve Ghibli gibi efsane bir stüdyo bıraktı. 2013 yılında yayınlanan Düşler Krallığı ve Çılgınlık (Yume to kyôki no ôkoku) isimli belgesel Takahata, Miyazaki ve Ghibli’yi detaylı bir şekilde ele alıyor. Bu belgeseli izlemenizi de tavsiye ederim.

EN İYİ 5 ISAO TAKAHATA ANİMASYONU

1. Ateşböceklerinin Mezarı (Hotaru no Haka/Grave of the Fireflies) – 8,5
2. Prenses Kaguya Masalı (Kaguyahime no monogatari/The Tale of the Princess Kaguya) – 8,1
3. Omohide poro poro (Only Yesterday) – 7,7
4. Heisei Tanuki Gassen Ponpoko (Pom Poko) – 7,4
5. 5. En Sevdiğim Komşularım (Hôhokekyo tonari no Yamada-kun/My Neighbors the Yamadas) – 7,3

fatih kalkan

1983 yılında dünyaya geldi. 2014 yılında “Animasyon Sineması ve Hayvan Karakterleri”, 2017 yılında “İntihar Teorisi” (roman) ve 2020 yılında “Animasyon Sinemasının Yüz Yılı” isimli kitapları yayınlandı. Okumaya, izlemeye ve yazmaya devam ediyor.