prens ahmed’in maceraları

PRENS AHMED’İN MACERALARI (DIE ABENTEUER DES PRINZEN ACHMED)

Ulaşabildiğimiz en eski animasyon film, Alman asıllı kadın yönetmen Lotte (Charlotte) Reiniger’in 1926’de yönettiği Prens Ahmed’in Maceraları (Die Abenteuer des Prinzen Achmed) filmidir. Resmi kayıtlara göre İtalyan asıllı yönetmen Quirino Cristiani’nin bu filmden önce Arjantin’de iki uzun metraj animasyon film çektiği biliniyor. 1917 yapımı El Apostol ve 1918 yapımı Sin Dejar Rastros filmleri ilk çekilen animasyon filmler olmasına karşın günümüze kadar ulaşabilen kopyaları bulunmamaktadır. Quirino Cristiani’nin sonradan çektiği 1931 yılı yapımı Peludopolis isimli animasyon filminin de maalesef hiçbir kopyası günümüze ulaşamamıştır.

image-w1280

 

2 Haziran 1899’da dünyaya gelen Lotte Reiniger, 1919 ‘da Das Ornament des Verliebten Herzens isimli ilk kısa metraj animasyon filmini yapmıştır. Bu film büyük övgüler toplamış ve Reiniger’e uzun metraj animasyon film çekmesi için maddi destek bulabilmesinin yolunu açmıştır. Yapımı üç yıl süren ve 1926 yılında tamamlanan Prens Ahmed’in Maceraları seyirciler ve diğer animasyon sanatçıları tarafından büyük bir ilgiyle karşılan bir yapım olur. Prens Ahmed’in Maceraları, günümüz seyircisinin aşina olduğu animasyon tarzından farklı bir tarzda hazırlanmıştır. Siluet animasyon denilen bu yöntemde karakterler ve nesneler siyah siluetler şeklinde görülmektedir. Arka planlar ise sonradan boyanarak renklendirilmiştir. Ayrıca karakterler ve nesneler kartonlardan kesilerek oluşturulmuştur.

Achmed_1

2. Dünya Savaşı nedeniyle Reiniger çok fazla film üretememiştir. Kocası ve kendisinin Nazi karşıtı olduklarının bilinmesi Almanya’da rahat bir yaşam sürmelerini engellemiştir. İngiltere ve Fransa’ya kaçma çabaları da uzun süre sonuçsuz kalmıştır. En sonunda İngiltere’ye gitmelerine izin verilmiştir. Prens Ahmed’in Maceraları filmi de bu savaştan nasibini almıştır ve kopyalarının tamamına yakını yok edilmiştir. İngiliz Film Enstitüsü’nde bulunan son kopya sayesinde film restore edilerek günümüze kadar ulaşabilmeyi başarmıştır.

3

Prens Ahmed’in Maceraları, 1001 Gece Masalları’nın serbest bir uyarlamasıdır. Afrikalı Büyücü, Kral Caliph’in doğum günü törenine kendi yaptığı sihirli uçan atı ile katılır. Caliph, atı kendisine hediye etmesini, karşılığında da sarayından istediği şeyi almasını söyler. Sözünde duracağına dair de peygamberin sakalı üzerine yemin eder. Büyücü, Caliph’in kızını almak isteyince ağabeyi, yani Prens Ahmed buna karşı çıkar. Büyücü, sihirli atının Prens Ahmed’i uzak diyarlara kaçırmasını sağlar. Prens Ahmed evinden uzaklarda evine geri dönebilmek için yaşam mücadelesi vermekteyken Peri Banu’yu görür ve ilk görüşte aşık olur.

2

Prens Ahmed’in Maceraları Alman animasyon sineması için henüz aşılamamış bir başyapıt olarak duruyor. Her animasyon sever, her sinemasever mutlaka izlemeli.

Not: Film, Youtube üzerinden izlenebilmektedir.

 

SİNEMA KİTAPLARI: ANİMASYON FİLMLER

Kalkedon Yayınları’ndan çıkan Mark Whitehead’in yazdığı bu kitap animasyon tarihi üzerine ülkemizde yayınlanmış en iyi kitaplardan biri. Hatta en iyisi bile olabilir. 144 sayfalık bu kitap 9 bölümden oluşuyor.

1. bölümde animasyon sinemasının öncüleri Emile Cohl ve Winsor McCay’in hayatlarına ve ürettikleri eserler ele alınıyor.

2. bölümde animasyon sinemasının ilk dönemine damga vuran Walt Disney, Lotte Reiniger ve Fleischer Kardeşler ele alınıyor. Lotte Reiniger’in yönettiği Prens Ahmed’in Maceraları filmi, Arjantinli yönetmen Quirino Cristiani’nin ürettiği ilk iki uzun metraj animasyon filmin kopyaları yandığı için en eski animasyon film kabul edilmektedir.

adven-of-prince-ach-1-copy

Ufukları Genişletmek isimli 3. bölümde bir bakıma Walt Disney’den ayrılan ya da Walt Disney’in karşısına rakip olarak çıkan önemli isimler ve stüdyolar ele alınıyor. Bu isimler Termite Terrace, Tex Avery, Chuck Jones, Hanna Barbara ve UPA animasyon stüdyosu.

4. bölümde Britanya ve Kanada’dan önemli isimler ve stüdyolar inceleniyor. George Dunning (Yellow Submarine), Nick Park ve Aardman Animasyon (Wallace & Gromit) bu bölümün dikkat çeken isimleri.

 

wallace-ve-gromit5. bölümde Doğu Avrupa animasyon sineması inceleniyor. Stop motion animasyon filmler üreten Jan Svankmajer bu bölümün en dikkat çeken ismi. 6.bölüm Hayao Miyazaki’ye ayrılmış durumda. 7. bölüm Pixar sonrası atılım yaşayan bilgisayar animasyona odaklanıyor.

8. bölüm 1989’dan beri yayın hayatına devam eden sevilen dizi Simpsonlar’a ayrılmış durumda. 9. bölümde ise kitapta incelenme şansı bulamayan 13 film bizlere tanıtılıyor. Bunların en önemlileri Animal Farm, La Planete Sauvage ve Waking Life.

Başarılı bir kitap olmasına rağmen bana göre en büyük eksiklikleri Avrupa sinemasına ve Japon animelerine yer vermemesi. Buna rağmen animasyon sinemasının ilk dönemlerinin ve gelişiminin öğrenilebilmesi açısından önemli bir kaynak.

 

EN İYİ 10 ALMAN ANİMASYONU

Bu hafta vizyona giren Küçük Kurtarıcılar (Der Kleine Medicus) vesilesiyle en iyi 10 Alman animasyon filmini derledik.

10. TARZAN (2013): Maymunlar tarafından yetiştirilen bir çocuğun hikayesi.

9.  SEVİMLİ HAYVANLAR/Konferenz der Tiere (2010): Yaşadıkları bölge insanlar tarafından susuz bırakılan bir avuç hayvan, sularını geri kazanabilmek için omuz omuza vererek insanlara karşı mücadele etmeye başlarlar.

animals-united

8. SEVİMLİ DİNAZOR/Urmel aus dem Eis (2006): Eski çağlardan günümüze bir buz kütlesinin içinde mahsur kalarak gelmeyi başaran Impy isimli dinazor yavrusunun, tropikal bir adada diğer sevimli canlılarla başından geçen maceraları.

7. PRENSES LİSSİ VE KARADAMI YETİ/Lissi und der Wilde Kaiser (2007): Karadamı Yeti’nin, şeytanın elinden kurtulabilmesi için tek şansı en güzel kadını ona götürebilmesidir. Yeti bu yüzden Prenses Lissi’yi kaçırır ve Prens Franz eşini kurtarabilmek için Yeti’nin peşine düşer.

6. BACK TO GAYA (2004): Zino ve Mucit Boo’nun Gaya isimli evrendeki maceraları. İlk Alman bilgisayar animasyonu.

5. KÜÇÜK KUTUP AYISI/Der Kleine Eisbar (2001): Lars isimli yavru kutup ayısıyla en yakın arkadaşı Robbie isimli yavru fokun maceraları.

ke09_L

 

4. LAURA’NIN YILDIZI/Lauras Stern (2004): Laura, gökyüzünden düşen bir yıldızı kurtarır ve iyileşmesine yardım eder. Laura ve kuyruklu yıldız arasında geçen şirin bir dostluğun hikayesi.

3. ÜÇ HAYDUT/Die Drei Rauber (2007): Ormanda suç işleyerek yaşayan üç haydut ve kaçırdıkları küçük kız Tiffany’nin tahmin edilemez şekilde değişen hayatları üzerine enfes bir animasyon.

2. FELIDAE (1994): Türk asıllı Alman yazar Akif Pirinçci’nin aynı isimli romanından uyarlanan, faşistliği kedilerin dünyası üzerinden anlatarak eleştiren başarılı bir animasyon film.

1. PRENS AHMED’İN MACERALARI/Die Abenteuer des Prinzen Achmed (1926): Bu film, kopyaları elimize ulaşabilmiş en eski animasyon. Daha önceden yapılmış birkaç animasyon film olmasına rağmen kopyaları yandığı ve yok olduğu için günümüze ulaşamamış durumdalar. 1001 gece masallarından izler taşıyan, silüet animasyon tekniğiyle oluşturulmuş bu animasyon Alman animasyon sineması için henüz aşılamamış bir başyapıt olarak duruyor. Her animasyon sever, her sinemasever mutlaka izlemeli.

adven-of-prince-ach-1-copy